Сябры, 10 лістапада ў нашым традыцыйным стрыме на пытанні адказваў прадстаўнік штаба Віктара Бабарыкі Максім Баграцоў. Падрыхтавалі канспект. 

Калі мы запускалі праект 23-34.net, па ацэнках праваабаронцаў, пацярпелых было парадку 15 000. Сёння іх ужо больш за 17 000, а з сяброў штаба Віктара Дзмітрыевіча палітзняволенымі прызнаныя 20 чалавек. Апроч таго, у гэтыя дні мінае тэрмін  разгляду скаргаў рэпрэсаваных і ўзрушанасці крымінальных спраў па фактах гвалту. 

Цяжкі час, шмат інфармацыі ў прэсе, мы ўспамінаем пра нашых сяброў і таварышаў, якія знаходзяцца ў турме. 9 лістапада ў Віктара Дзмітрыевіча быў дзень народзінаў, а Максіму Знаку адмовілі ў змене меры спынення — і ён застанецца пад вартай парадку 2 месяцаў. 

Выйшаў таксама вялікі артыкул пра тое, як затрымлівалі Марыю Калеснікаву. У СМІ з’яўляецца вельмі шмат матэрыялаў, якія нагадваюць нам пра тое, як цяжка і непрыемна праходзіць гэтая барацьба. 

З іншага боку, у адным з артыкулаў было слушна напісана: можна надзець балаклаву на амапаўца, але нельга надзець балаклаву на подпіс суддзі, які стаіць пад адмовай ва ўзбуджэнні крымінальнай справы, ці на загад начальніка пра здзяйсненне незаконных дзеянняў. З усімі гэтымі фактамі мы рана ці позна разбяромся. Усведамленне нашай правасці, усведамленне таго, што справядлівасць пераможа, дапамагае нам змагацца на нашы правы. Давайце не будзем забываць пра нашых калегаў, якія цяпер знаходзяцца ў зняволенні. 

Як сёння працуе штаб і хто яго прадстаўляе

Сёння Юрый Васкрэсенскі прыкладае шмат высілкаў для таго, каб прадставіць сябе арганізатарам штаба Віктара Дзмітрыевіча. Гэта не так. Пра гэта пісаў з турмы Віктар Дзмітрыевіч, а тыя людзі, якія працуюць у штабе з мая, кажуць, што або ніколі не бачылі Юрыя, або ён бываў там адзін-два разы. Ён адказваў за збор подпісаў. І калі ён спрабуе прадставіць сябе арганізатарам штаба — гэта проста няпраўда. Больш за тое, ходзяць чуткі, што цяпер ён хоча арганізаваць уласную структуру ў былым памяшканні штаба Бабарыкі, якое ў нас адабралі. 

З пункту гледжання дзейнасці штаба важна вось што: мы засынаем і прачынаемся з думкай пра тое, што мы яшчэ можам зрабіць для вызвалення нашых калегаў. Гэта важна і па-людску, і з пункту гледжання прадукцыйнасці нас як каманды, і ў якасці лакмусавай паперкі, якая будзе азначаць, што мы выйшлі з перыяду пастаяннага ціску і можам перайсці да этапу перамоў. Гэта важнае заданне для нас. 

Мы чакаем вызвалення Віктара Дзмітрыевіча, Марыі, Максіма і ўсіх іншых. Важна памятаць і пра тое, што штаб ствараўся для палітычнай дзейнасці. Шмат якія валанцёры штаба сёння бяруць удзел у іншых праграмах. У нас ёсць пэўныя ідэі, якія датычаць штаба — і ўсе яны звязаныя з правядзеннем пэўных палітычных дзеянняў. Ёсць праекты, у якіх мы бяром удзел асабліва актыўна — гэта і 23.34, і новы праект, які цяпер будзе выходзіць. Для нас гэта вельмі важная праграма. 

Пра магчымасць удзелу ў круглым стале Юрыя Васкрэсенскага

Прапановы пра ўдзел не наўпрост, але рабілі. Адказ быў, безумоўна, не! Апошнім часам улады актывізавалі нейкія імітацыі круглых сталоў. Гэта датычыць і Васкрэсенскага, і іншых. Тут і круглыя сталы, і інтэрв’ю, у якіх кажуць, што мноства людзей з руху стукаюцца і просяцца за гэты стол. 

Праблема з гэтымі ўсімі сталамі вось у чым: калі мы насамрэч запускаем дыялог, а не яго імітацыю, то адна з лакмусавых паперак  — гэта палітзняволеныя. Гэта людзі, якія па сутнасці маюць ролю закладнікаў. Вельмі складана сядзець за сталом, абмяркоўваць нейкія пытанні і пры гэтым разумець, што твае таварышы знаходзяцца ў зняволенні і іх скарыстоўваюць у якасці закладнікаў. 

Мы вельмі заклікаем і вельмі чакаем дыялогу, але важная ягоная ўмова — спыненне гвалту і вызваленне палітзняволеных. Гэта вельмі важны крок, які паказаў бы і беларускаму народу, і міжнароднай супольнасці, што ўлады насамрэч успрымаюць тое, што адбываецца ў краіне, з-за чаго паўстаў гэты рух. І тады можна сапраўды сядаць і гаварыць пра тое, як выводзіць краіну з крызісу. Рабіць гэта ў СІЗА або ў форме кішэнных круглых сталоў, куды запрошаныя людзі, якія кажуць па загадзя напісанай паперцы, і пры гэтым трымаць зняволеных, асабліва такіх людзей. 

Бо мы пайшлі ў гэты рух за такімі людзьмі, як Віктар Бабарыка, Марыя Калеснікава, Максім Знак — і для нас вельмі важна, каб яны былі на волі і сядзелі за гэтым сталом перамоў. Але пакуль сур’ёзных прапаноў не рабілася, усё гэта выглядае, як імітацыя.

Пра стварэнне ўрада ў выгнанні і карысці працы з-за мяжы

Сёння досыць шмат людзей з нашага руху дзенічае за мяжой. Гэта зроблена не таму, што ў іх быў такі выбар – і Святлану, і Паўла Паўловіча, і Івана Краўцова, і шмат каго іншага выцеснілі або вывезлі з Беларусі. І цяпер яны робяць усе, што магчыма, каб рухацца наперад. То бок такія структуры ўжо ёсць, яны дзенічаюць, і ствараць яшчэ нешта адмысловае не патрэбна. Давайце аказваць ім усялякую падтрымку і дапамогу. З іншага боку, штаб Віктара Бабарыкі выразна аддае сабе справаздачу, што ўсё-такі асноўныя заданні трэба вырашаць на тэрыторыі Беларусі. Таму Марыя Калеснікава адмовілася з’язджаць, Максім Знак николі не разглядаў такога варыянту. Галоўныя дзеянні адбываюцца тут! І я са свайго боку раблю ўсё, што магу, каб знаходзячыся на тэрыторыі краіны, дапамагаць гэтаму руху.

Як можна дапамагчы?

Мы запусцілі досыць актыўны двіж вакол пашыранага складу КР, і ў прыватнасці, вакол платформы “Перамен!”. Прыкладам, у папярэднія выходныя быў праведзены хакатон, на якім было агучана шмат добрых ідэй і праектаў, што выклікалі актыўны эмацыйны адказ і мелі вялікае практычнае значэнне. Пляцоўка набірае абароты, там рэгіструецца ўсё больш за людзей і праводзіцца ўсё больш працы. Шмат працы і ў самім штабе: на сайце Віктара Бабарыкі ёсць адмысловая форма, дзе можна зарэгістравацца ў якасці валанцёра. Да ўсіх гэтых пляцовак вы можаце падлучацца і браць удзел у працы. Там можна знайсці аднадумцаў, але не будзем забываць галоўны прынцып нашай працы: не трэба нічога чакаць, трэба проста ісці і рабіць! 

Пра шляхі перадачы ўлады і тупік пратэстнага руху

Я лічу, што наш шлях трэба разглядаць не за апошнія тры месяцы, а пачынаючы з лютага-сакавіка, калі ні я, ні шмат якія іншыя людзі не ўяўлялі сабе, што нацыянальная самасвядомасць народа можа вырасці да такой ступені, а пакаленні, што выраслі за апошнія 30 гадоў, здольныя гучна заявіць, што гатовыя кіраваць краінай. Думаю, што тады шмат хто і не думаў, што ў прынцыпе магчыма прайсці той шлях, які мы прайшлі за гэтыя паўгода. Так, гэтыя тры месяцы былі падобныя да горак: ад эйфарыі да дэпрэсіі. Безумоўна, цяпер узровень ціску ўзмацніўся і тое, што адбывалася ў гэтыя выходныя, было вельмі непрыемнае. Але за намі справядлівасць і факты! І мы ведаем, што для таго каб існавала вольная дзяржава, нельга ігнараваць волю людзей, красці галасы, збіваць свой народ дубінкамі. 

Мэта захавання нейкай незразумелай стабільнасці не можа апраўдваць такія сродкі. Калі ўлады не ўсведамляюць гэтых праблем, краіна будзе набліжацца да эканамічнага крызісу. Пра гэта сёння кажуць шмат якія спецыялісты. А законы эканомікі вельмі складана адужаць. І выходзячы на вуліцу штонядзелю, мы гэта ўсведамляем. 

Амапавец з дубінкай у руцэ нічога не вырабляе і не прыносіць гроша краіне. І я дакладна ведаю, што іншага выйсця, апроч як пачаць успрымаць уласны народ і спыніць гвалт, проста няма.  Іншае пытанне, колькі гэта зойме часу. Не журыцеся, шукайце новыя спосабы супраціву! Я абсалютна ўпэўнены, што мы пераможам.

Пра тое, што адбываецца ў IT і ўнікальнай эканамічнай нішы для Беларусі.

Сёння настроі ў гэтай сферы дастаткова дэпрэсіўныя. Шмат якія кампаніі спрабуюць працягваць працаваць, але гэта даецца цяжка. Калі я маю зносіны са сваімі калегамі, то чую, што кожны для сябе паставіў нейкую кропку, мяжу, да якой яны змогуць жыць у Беларусі. Яны вераць, што мы пераможам, таму вырашылі пачакаць. Нехта чакаць не змог і з’ехаў, нехта сядзіць на валізах. Тых жа, хто застаўся ў краіне, сітуацыя зусім не цешыць. Але насамрэч у краіне ёсць велізарны патэнцыял, і ён звязаны з вамі, ініцыятыўнымі людзьмі, якія выраслі і жывуць у гэтай краіне, валодаюць велізарным крэатывам. 

Усе сучасныя навуковыя артыкулы кажуць пра тое, што самае галоўнае ў будучай эканоміцы — гэта людзі. І гэта менавіта тыя людзі, якіх сёння актыўна збіваюць на вуліцах. Так, выгляд гвалту на вуліцах уціскае і выклікае дэпрэсію, але з іншага боку, паколькі гэтыя людзі не пакідаюць краіны, гэта дае нам надзею на тое, што як толькі будзе адноўлена права закона, а ўлада перастане займацца дурасцямі, можна будзе зноў падняць пытанне пераходу да пазітыўнага парадку, прыцягнення інвестыцый у краіну і думаць, якім чынам можна нарошчваць наш патэнцыял у Беларусі. 

У найбліжэйшыя дні пройдзе анлайн-тыдзень бізнесу і канферэнцыя «Лічбавая Беларусь». Падлучайцеся, там будзе шмат розных ідэй і пытанняў: і пра лічбавы ўрад, і пра развіццё лічбавай эканомікі, і шмат якое іншае. Але патрэбна помніць, што ўсе гэтыя рэчы будуць магчымы толькі тады, калі ў краіне будзе адноўлена права закона і з’явіцца легітымнае кіраванне. Без гэтага рухацца наперад будзе немагчыма. 

Пра жорсткае спыненне вулічных пратэстаў

Ва ўлады ёсць нейкі пункцік у галаве – калі няма людзей на вуліцы, то перамога дасягнутая. А што будзе, калі пратэст застанецца ў людзей у галовах і ім не далечы выказацца? Яны сталі рэзка шчаслівыя? Забыліся пра выкрадзеныя галасы, пра гвалт? Не, будуць іншыя формы пратэсту. Думаю, гэта велізарная ілюзія. Грошы, якія сёння марнуюцца на спецаперацыі, служаць для таго, каб паказаць: “Мы зачысцілі Мінск”, “Мы зачысцілі вуліцы ў суседніх гарадах”. Гэта можа зрушыць акцэнт у іншы бок, але наўрад ці насамрэч прывядзе да павелічэння колькасці галасоў, якія рэальна б падтрымвалі бягучую ўладу і дыктатара. Навошта гэта рабіць? Лілія Уласава адзначыла: “Чаму ўлада гэтакая сляпая, каб усвядоміць, што гэтыя разгоны нічога не вырашаюць у доўгатэрміновай перспектыве. Гэта толькі заганяе праблему пад дыван, але не развязвае праблемы расколу ў грамадстве, таму што выкрадзеных галасоў і гвалту ніхто не збіраецца дараваць”. Гэта як тушыць пажар бензінам.

Як заставацца эфектыўным у цяперашняй сітуацыі

Складанае пытанне. Я асабіста сканцэнтравацца толькі на сваёй працы, пасля таго, што ўбачыў у жніўні, не змог. Але мне дапамагае думка пра тое, што як бы ты ні скардзіўся на тое, што адбываецца ў тваім жыцці, у шмат якіх людзей цяпер сітуацыя значна горш. Я кажу не толькі пра тых, хто пацярпеў фізічна, я кажу і пра тых, хто пацярпеў маральна ці эканамічна, каго зняважылі ў турме ці на вуліцы. І калі ты на гэтыя рэчы глядзіш, то разумееш, што насамрэч у цябе пакуль усё ў шакаладзе. І мне персанальна гэта дае магчымасць працягваць працаваць. Кожны шукае для сябе, але мая другая рада — шукайце, чым вы можаце дапамагаць рухаць краіну наперад. Для гэтага можна займацца самымі рознымі рэчамі. Прыкладам, на нашым хакатоне частка ініцыятыў была зусім не злучана з палітыкай, а накіравана на тое, каб дапамагаць людзям. І такія ініцыятывы будуць запатрабаваныя і ў будучыні, незалежна ад таго, якая будзе ўлада. Такія рэчы заўсёды дапамагаюць захоўваць працаздольнасць. 

Пра стварэнне грамадскага з’яднання ці партыі, якія кансалідуюць грамадства

Калі нашы лідары былі затрыманыя і кінутыя ў турму, улады хацелі, каб мы пра іх забыліся і пабеглі абмяркоўваць, хто будзе наступным лідарам. У нас ёсць лідары! Гэта Віктар Бабарыка, Марыя Калеснікава, Максім Знак, Эдуард Бабарыка, валанцёры, людзі, якія былі з рухам адпачатку. 

Усё, хто быў рэпрэсаваны за ўдзел у руху, за ўдзел у КР. 

І ўсё, што кожны з нас можа зрабіць сёння, — працягваць гэты рух, рабіць усё магчымае, каб нашы лідары выйшлі на волю, а рэпрэсіі спыніліся. Прапануйце свае ідэі – і давайце над імі працаваць, давайце рухацца наперад. 

А ў нейкі момант – гэта будзе правільны момант – у нас з’явіцца магчымасць арганізавацца ў рэальную палітычную сілу, для таго каб мець сапраўдную легітымную прадстаўніцкую ўладу ў Беларусі, скамбінаваную з элементамі простай дэмакратыі.  Досвед, які ў нас есці ў працы з платформамі, прыкладам з платформай “Голас”, дазваляе нам вельмі хутка атрымліваць думку па кожных пытаннях. У нас унікальная сітуацыя, калі мы можам стварыць вельмі празрыстую, якасную і справядлівую палітычную сістэму. Для таго каб гэтыя элементы прадстаўніцкай улады функцыявалі, патрэбны будзе палітычны рух – і мы абавязкова яго створым з нашымі лідарамі. 

Яшчэ навіны

Падзяліцца

Menu