Ёсть імавернасць, што на гэтым тыдні Мінскі абласны суд можа вынесці прысуд Марыі Калеснікавай і Максіму Знаку. Ім пагражае да 12 гадоў пазбаўлення волі. Судовыя пасяджэнні праходзяць у паскораным тэмпе. Мы пагаварылі з адвакатам Марыі Калеснікавай Уладзімірам Пыльчанкам і паспрабавалі даведацца, што ж усё-такі адбываецца за зачыненымі дзвярамі ў зале суда.
Спойлер: расказаць Уладзімір практычна нічога не можа. Крымінальная справа ў дачыненні Марыі Калеснікавай і Максіма Знака ўтоена даслоўна за сямю пячаткамі — адвакаты і фігуранты знаходзяцца пад падпіскай, за разгалашэнне дадзеных пагражае крымінальная адказнасць.
Ад грамадскасці ўтоеныя імёны следчых, дэталі абвінавачання, сабраныя следствам доказы віны Максіма і Марыі. Адвакаты фактычна не могуць расказаць, на чым будуецца лінія абароны. Беларусы не змогуць пачуць апошняе слова Машы і Максіма.
Усе, што мы ведаем пра сутнасць абвінавачання, — гэта інфармацыя з прэс-рэлізу Генпракуратуры. Толькі вось зразумець з гэтага прэс-рэлізу практычна нічога немагчыма. Калі справу супраць Віктара Бабарыкі дзяржаўныя СМІ актыўна асвятлялі яшчэ да пачатку суда, то пра Марыю Калеснікаву і Максіма Знака маўчаць. Ні дэталяў, ні фільмаў, якія б раскрывалі “таемную змову”. Ёсць толькі адзін прэс-рэліз Генпракуратуры.
— У чым жа, па версіі следства, складаўся план “таемнай злачыннай змовы дзеля захопу дзяржаўнай улады неканстытуцыйным шляхам”?
— Растлумачыць гэта будзе даволі праблематычна, бо нават па выніках судовага следства, абвясціўшы ўсе сабраныя па крымінальнай справе матэрыялы, абароне гэтак і не стаў зразумелы ў дастатковай меры ні план, ні механізм захопу ўлады, пра які гаворыцца ў абвінавачанні. Гэта, дарэчы кажучы, адна з прычын, у сувязі з якой абаронай абскардзілася паданае абвінавачанне, бо той канкрэтыкі, якая вызначаная Крымінальна-працэсуальным кодэксам, пастанова пра прыцягненне ў якасці абвінавачанага не ўтрымлівала.
— І як у такіх умовах вы ажыццяўляеце абарону?
— Глядзіце, абвінавачанне павінна знаходзіць сваё пацверджанне матэрыяламі справы. Калі довады абвінавачання не падмацаваныя дапушчальнымі, верагоднымі і дастатковымі ў сваёй сукупнасці доказамі, гэта дазваляе сцвярджаць як мінімум пра недаказанасць дзеяння, калі не пра адсутнасць такога зусім.
— Чаму працэс зрабілі закрытым, калі само абвінавачанне закранае, грунтуючыся на фармулёўках, публічную дзейнасць?
— Трэба разумець, што разбор крымінальных спраў у судах адкрыты ў прынцыпе. І незалежна ад таго, публічную дзейнасць ажыццяўляў абвінавачаны ці не. Бываюць выключэнні, выкліканыя аб’ектыўнымі і зразумелымі прычынамі, і яны прадуглежданыя КПК. У нашым выпадку суд палічыў, што матэрыялы справы ўтрымліваюць звесткі пра арганізацыю, тактыку і метады ажыццяўлення аператыўна-вышуковай дзейнасці, у сувязі з чым разгляд справы павінен прайсці ў закрытым судовым разборы. Асабіста я гэтак і не ўбачыў законных падстаў для разгляду справы ў закрытым фармаце, як і тых звестак, у сувязі з якімі прыняты такі развязак.
— Раскажыце, а колькі ўсяго тамоў у крымінальнай справе? На якой стадыі цяпер судовы працэс?
— Справа дастатковая аб’ёмнае. У ім 41 тым. У сярэднім у адным томе ўтрымліваецца каля 250-280 аркушаў. На дадзены момант усе тамы абвешчаныя — і мы знаходзімся ў стадыі судовых спрэчак. У панядзелак 30 жніўня, а гэта будзе 17 дзень судовага пасяджэння, спрэчкі працягнуцца, і можна прагназаваць, што ў гэты дзень усе ўдзельнікі выступяць, у тым ліку Марыя і Максім скажуць апошняе слова.
— Неяк вельмі хутка праходзіць суд…
— Мабыць, пагаджуся з вамі. З такімі тэмпамі разгляду справы ў сваёй практыцы я яшчэ не сутыкаўся.
— І праз пару дзён будзе прысуд?
— Калі будзе пастаноўлены прысуд — мы можам толькі меркаваць. Пра дату і час абвесціць суд. Але я не думаю, што гэта адбудзецца так хутка, як вы кажаце. З улікам аб’ёма справы і працягласці судовых спрэчак, я б чакаў прысуд праз некалькі дзён.
— А што робяць Марыя і Максім падчас пасяджэння? Як яны ўвогуле?
— І Марыя, і Максім вельмі актыўна ўключыліся ў працэс і давалі тлумачэнні амаль па кожным томе крымінальнай справы. Настрой у іх баявы, запал ёсць. Шкада, што грамадскасць не мае магчымасці за гэтым назіраць.
— А для чаго Маша і Максім так актыўна бяруць удзел, калі працэс закрыты?
— Я пра гэта не пытаўся, але калі чалавек настойвае на сваёй невінаватасці, то, пагадзіцеся, ён павінен змагацца да перамогі. Я думаю, гэта галоўны матыў.
— Пра што будзе прасіць суд абарона?
— Пра апраўданне, вядома. У тым, што Марыя не мае дачынення да тых злачынстваў, якія ёй ставяцца, я не сумняваюся.
***
Хуткім часам Максіму Знаку і Марыі Калеснікавай вынесуць прысуд. Абвяшчэнне прысуду павінна адбывацца публічна. Матэрыял хочацца скончыць цытатай Максіма з ліста з нагоды закрытага працэсу:
— Я думаю, што гэта вельмі моцна эканоміць час. Адны плюсы. Калі б працэс быў адкрыты, то для таго, каб дакладна ведаць, што там адбываецца, трэба было б хадзіць на шмат доўгіх пасяджэнняў. А так адна навіна і ўсё: усе адразу дакладна ведаюць, што там будзе. Профіт!
Анастасія Александровіч, прэс-служба штаба Віктара Бабарыкі
